Gemeenten staan voor een complexe opgave: de CO2-uitstoot moet drastisch omlaag, terwijl energiearmoede steeds meer huishoudens raakt. Het aantal mensen dat moeite heeft om hun energierekening te betalen groeit in een alarmerend tempo. Commerciële oplossingen bieden geen structurele verlichting en bereiken vaak niet degenen die de hulp het hardst nodig hebben. Toch ligt een veelbelovende oplossing binnen handbereik: energiecoöperaties.
Jarenlang heeft de overheid vertrouwd op de markt om energie betaalbaar en efficiënt te houden. Dit beleid heeft echter gefaald. De energierekening is voor veel huishoudens onhoudbaar geworden en de verduurzaming van woningen blijft achter. Hoewel sommige gemeenten proberen in te grijpen door publieke warmte- of energiebedrijven op te richten, stuiten ook deze initiatieven vaak op wantrouwen van bewoners.
Oplossingen van commerciële partijen zijn vaak duur en bereiken de verkeerde doelgroepen. Zo belanden subsidiegelden in villawijken, terwijl de mensen in energiearmoede nauwelijks worden bereikt.
Energiecoöperaties kunnen dit patroon doorbreken. Ze zijn lokaal geworteld en hebben geen commerciële belangen. Daardoor winnen ze sneller het vertrouwen van bewoners en slagen er beter in om huishoudens te bereiken die écht hulp nodig hebben.
In Groningen zien we al concrete voorbeelden. Energiecoöperatie Grunneger Power werkt samen met de gemeente en het publieke warmtebedrijf om bewoners te betrekken bij het warmtenet. De energiecoöperatie trekt met de koffiekar door de wijken om met bewoners in gesprek te gaan.
De volgende stap? Eigen energie- en warmtebronnen ontwikkelen, waarbij bewoners mede-eigenaar worden en energie onderling kunnen delen. De nieuwe Energiewet maakt dit mogelijk. Dat maakt huishoudens minder afhankelijk van marktprijzen en overheidsbeleid. De aanpak zorgt voor betrokken en trotse buurtbewoners.
Toch worden energiecoöperaties door gemeenten nog te vaak ingezet als een middel om draagvlak te creëren voor gemeentelijke plannen, zonder hen een strategische rol te geven. Dit is een gemiste kans. Als coöperaties een centrale positie krijgen, kunnen zij de energietransitie versnellen.
Het is tijd om de energietransitie eerlijk en duurzaam te maken. Gemeenten, geef energiecoöperaties de ruimte om strategische partners én mede-eigenaren van lokale energiesystemen te worden. Geef ze een aparte plek in wetgeving naast de markt. Maak daarvoor bijvoorbeeld gebruik van opgroeiruimte. Bewonersinitiatieven krijgen waar nodig de tijd, expertise en ondersteuning om te professionaliseren. En het zorgt ervoor dat overheden vertrouwen krijgen in een publiek-civiele route.
Alleen op deze manier kunnen we vertrouwen herstellen, bewoners echt betrekken en energiearmoede bij de wortels aanpakken. Laten we de kracht van de energiegemeenschappen benutten als energiebron voor een rechtvaardige energietransitie waarin iedereen mee kan doen!
Dit opiniestuk ‘Win met energiecoöperaties het vertrouwen van burgers terug‘ verscheen op dinsdag 24 december 2024 in Trouw.
Wil je meer weten over de kracht van energiecoöperaties en de impact van Grunneger Power op de energietransitie? Neem dan contact op met onze corporate communicatieadviseur Karin Hoogterp, karin.hoogterp@grunnegerpower.nl, 0634454176.
Benieuwd naar hoe wij samen werken aan een eerlijke en duurzame energietransitie? Lees meer over onze projecten die lokale energieoplossingen mogelijk maken en bijdragen aan een eerlijke energietransitie voor alle bewoners, zoals:
Samen Besparen: verduurzaming en energiebesparing samen met bewoners Buurtwarmte: een warmtenet voor koopwoningen Local4Local: Energie van Groningers, voor Groningers